Ilmiy faoliyati va yutuqlari
Niyazova Gulnoraxon G‘ulomovna – ilmiy faoliyatida doimiy ravishda yangi bilimlarni o‘zlashtirib, akademik tadqiqotlarga munosib hissa qo‘shib kelayotgan yetuk olima. 2022-yil 25-iyulda Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universitetining ilmiy kengashida “Detektiv asarlar tilining sotsiopragmatik aspekti va gender xususiyatlari” mavzusidagi dissertatsiyasini muvaffaqiyatli himoya qilib, filologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini oldi. Ushbu ilmiy ishda G. Niyazova detektiv asarlarda til va jamiyat o‘rtasidagi o‘zaro ta’sirni chuqur tahlil qilib, ularning gender va sotsiopragmatik jihatlarini tadqiq etgan. Ushbu ilmiy ishda G. Niyazova detektiv asarlardagi til va jamiyat o‘rtasidagi o‘zaro ta’sirni, ularning gender va sotsiopragmatik tomonlarini chuqur tahlil qilgan. O‘zining ilmiy izlanishlari jarayonida Gulnoraxon G‘ulomovna bir nechta muhim yutuqlarga erishdi. Uning muallifligida 1 ta ilmiy monografiya, 4 ta o‘quv-uslubiy qo‘llanma va 3 ta Scopus ma'lumotlar bazasining birinchi kvartiliga (Q1) kiruvchi jurnallarda ilmiy maqola nashr etilgan. Shuningdek, u mahalliy va xalqaro jurnallarda 40 dan ortiq ilmiy maqolalar e’lon qilgan. G. Niyazova, Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universitetida “O‘zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzi va mavqeyini tubdan oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-5850-son Farmoni ijrosini ta’minlash maqsadida Davlat ilmiy-texnik dasturlariga oid 2020-2023-yillarda amalga oshirilgan AM-FZ-201908172 – “O‘zbek tilining ta’limiy korpusini yaratish” nomli grant loyihasida faol ishtirok etgan. G. Niyazova ilmiy hamjamiyatda erishgan yutuqlari va xalqaro tajribalari bilan o‘zbekistonlik olimlar orasida o‘ziga xos o‘ringa ega. AQShning Montana, Alabama va Shimoliy Alabama universitetlaridagi tajriba almashuv dasturlarida qatnashib, dunyoqarashini yanada kengaytirdi, o‘z ilmiy izlanishlarining metodologik asoslarini takomillashtirdi. U AQShning Montana Shtati Universitetida 1999-yilda TEA dasturi, Alabama Universitetida 2004-yilda PIE dasturi va Shimoliy Alabama Universitetida 2021-yilda FEP tajriba almashuv dasturlarida qatnashib, dunyoqarashini yanada kengaytirdi, o‘z ilmiy izlanishlarining metodologik asoslarini takomillashtirdi. Shuningdek, u AQShning Demokratiya granti (Democracy grant) (2000) va Sunshine State TESOL konferensiyasida grant sohibi va ishtirokchisi sifatida ham bilimlarini oshirgan. TESOL ARABIA konferensiyasida (2019, 2023) ishtirok etgan va ilmiy hamjamiyatda o‘zining muvaffaqiyatli faoliyati bilan e'tirof etilgan. G. Niyazova o‘z ilmiy faoliyatida nafaqat yangi bilimlar yaratish, balki o‘zbek tilining rivojlanishiga hissa qo‘shish va O‘zbekistonning xalqaro ilmiy nufuzini oshirish yo‘lida keng ko‘lamli tadqiqotlarni amalga oshirib kelmoqda.
Soha muammolariga qaratilgan ilmiy-tadqiqot mavzusi
Detektiv romanlar diskursida sosiopragmatik va gender aspektlarning tabiati o‘zbek va ingliz tillaridagi detektiv asarlar misolida tahlil qilinishi tilshunoslik tadqiqotlarining muhim yo‘nalishlaridan biri hisoblanadi. Ushbu ilmiy ish detektiv matnlarda lisoniy o‘ziga xosliklarni aniqlash hamda til birliklarini tasniflash orqali ularning kommunikativ va pragmatik xususiyatlarini ochib berishga yo‘naltirilgan. Detektiv romanlar diskursida gender yondashuvining ahamiyati hamda sosiopragmatik omillarning milliy madaniyat, tafakkur va dunyoqarash bilan uzviy bog‘liqligi kognitiv va pragmatik nuqtayi nazardan asoslanadi. Tadqiqot doirasida o‘zbek va ingliz detektiv romanlari tilining qiyosiy tahlili amalga oshirilib, erkak va ayollar nutqida gender farqlovchi lisoniy vositalar hamda lingvistik o‘ziga xosliklar antropotsentrik tilshunoslik doirasida o‘rganiladi. Ushbu yondashuv tilshunoslikning dolzarb muammolarini tadqiq etish va diskursni kognitiv-modellashtirish usullarini rivojlantirishga imkon yaratadi.
Tadqiqot natijadorligi
Ushbu tadqiqot natijalari, detektiv romanlar matnlarida gender ifodalari va sosiopragmatik omillarning o‘zaro bog‘liqligini tizimli tahlil qilishga yo‘naltirilgan bo‘lib, tilshunoslik va kommunikativ amaliyotdagi yangi ufqlarni ochadi. Tadqiqotda, detektiv diskursda lingvistik birliklarning fonetik, morfologik va sintaktik jihatlari orqali genderga xos ifodalash vositalari aniqlanib, erkaklar va ayollar nutqining o‘ziga xos namoyon bo‘lish xususiyatlari chuqur o‘rganiladi. Bunda, Tohir Malikning Shaytanat va Mario Puzoning Cho‘qintirgan ota romanlari misolida, o‘zbek va ingliz tilidagi detektiv asarlarda gender lingvistikasining o‘ziga xos xususiyatlari, ijtimoiy va pragmatik jihatlari, shuningdek, lingvistik vositalarning kommunikativ samaradorligi tadqiq etiladi.Tahlil jarayonida, detektiv matnlar diskursi kognitiv, pragmatik va sosiopragmatik nuqtai nazardan mukammal tarzda tavsiflanadi, bu esa detektiv romanlar til strukturasida gender omilining ifodalanish qonuniyatlarini aniqlash imkonini beradi. Bunday yondashuv, personajlarning nutqiy xususiyatlari va ularning genderga oid til birliklari orqali ijtimoiy maqomi, kommunikativ strategiyalari va diskursiv xatti-harakatlarini yanada chuqurroq tahlil qilishga yordam beradi.Shuningdek, tadqiqot natijalari zamonaviy tilshunoslikning dolzarb muammolarini, xususan detektiv diskursning lingvistik va kommunikativ xususiyatlarini tizimli ravishda o‘rganishga xizmat qiladigan metodologik asos yaratadi. Bu ilmiy yondashuv, o‘zbek va ingliz tillarida detektiv janrning lingvistik, sosiopragmatik va gender jihatlariga oid tadqiqotlar uchun yangi metodologik yechimlarni shakllantirishga zamin yaratadi va shu orqali bu sohadagi bilimlarni yanada chuqurlashtirish imkonini beradi.
Xalqaro hamkorlik
Xalqaro hamkorlikning kuchli tarmog‘i o‘quv va ilmiy sohalarda jahon standartlariga mos keluvchi yangi imkoniyatlarni ochib bermoqda. Shimoliy Alabama Universiteti bilan amalga oshiriladigan ehtimoliy hamkorlik, aynan shu maqsadni ko‘zlab, O‘zbekiston oliy ta’lim tizimining global miqyosda raqobatbardoshligini oshirishga qaratilgan. Bunday hamkorliklar ta’lim va ilm-fan sohalarida yangi imkoniyatlarni yaratish, innovatsion yondashuvlar va ilg‘or metodologiyalarni o‘zlashtirish imkonini beradi.AQShning yetakchi ta’lim muassasalaridan biri bo‘lgan Shimoliy Alabama Universiteti bilan o‘rnatilgan hamkorlik aloqalari O‘zbekistonning oliy ta’lim tizimi uchun muhim ahamiyatga ega. Bu hamkorlik doirasida yuqori darajadagi ta’lim, zamonaviy texnologiyalar va innovatsion uslublar o‘rganilishi, o‘zaro tajriba almashinuvi, ilmiy izlanishlar orqali yanada mustahkamlanmoqda. Xalqaro miqyosda tan olingan Arizona Shtat Universiteti tasarrufidagi Amerika Texnologiyalari instituti bilan amalga oshirilayotgan hamkorlik aloqalari ham bu yo‘nalishda katta rol o‘ynaydi. O‘quv dasturlari, ilmiy izlanishlar, kasbiy yo‘l-yo‘riqlarni takomillashtirish orqali bu hamkorlik o‘zaro bilim almashinuvi va yangi innovatsion yondashuvlarning rivojlanishiga xizmat qiladi.Bundan tashqari, Shimoliy Alabama Universiteti bilan hamkorlik, O‘zbekistonning oliy ta’lim tizimiga jahon ta’lim standartlariga mos ravishda yangi imkoniyatlar ochadi. Bunday xalqaro aloqalar, ilmiy sohada yangi yuksakliklarni zabt etish va ta’lim metodologiyalarini xalqaro tajriba asosida yangilash imkoniyatlarini taqdim etadi. O‘z navbatida, bu kabi hamkorlik aloqalari O‘zbekistonning ta’lim tizimini global miqyosda raqobatbardosh qilishga xizmat qiladi, yangi bilimlar va texnologiyalarni joriy etishda ilmiy va ta’limiy sohalarda hamkorlikni yanada rivojlantiradi.
O'zbekcha
Русский
English